شنبه ؛ 22 آذر 1404

شکل‌گیری دلار به عنوان ارز جهان‌روا

آمریکا تعهدی با دولت‌های وابسته نفتی (با محوریت عربستان) دارد که در برابر حمایت سیاسی و نظامی آمریکا از این دولت‌ها، آنها نیز نفت خود را فقط در برابر دلار بفروشند، بانکداران جهانی بعد از جنگ جهانی دوم و برقراری سیطره و هژمونی دلار، کشورهای جهان ...

کد خبر : 6977

پایگاه رهنما:

پیمان برتون وودز (۱۹۴۴، Bretton Woods) که یک توافق بین‌المللی است، با تکنیک حقوقی، دلار را تبدیل به یک ارز بین‌المللی با مقبولیت جهانی نمود. در اواخر جنگ جهانی دوم، آمریکا به بهانه جبران عواقب منفی اقتصادی جنگ و آشفتگی ناشی از ناسیونالیسم اقتصادی دهه ۱۹۳۰، برای شکل‌گیری نظام جدید تجارت جهانی، سیستم ارزی بین‌المللی خاصی را طراحی و پیشنهاد کرد که به سیستم ارزی برتون وودز مشهور گردید. در این سیستم ارزی آمریکا موظف بود ارتباط دلار با طلا را (به ازای هر انس طلا ۳۵ دلار آمریکا) برقرار نماید و بقیه کشورها نیز موظف شدند ارتباط پول ملی خود با دلار را حفظ نمایند و صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی نیز برای کمک به کشورهای جهان جهت حفظ نسبت تبادل دلار و ارزهای ملی به وجود آمدند.

در سال ۱۹۷۱ میلادی رئیس‌جمهور وقت آمریکا (نیکسون) اعلام کرد از این پس خزانه‌داری آمریکا در برابر دلارهای کاغذی، طلا تحویل نمی‌دهد و هر کس به طلا نیاز دارد می‌تواند در بازارهای طلا با دلارهای کاغذی، طلا بخرد. با توجه به راهبردهای دولت آمریکا در افزایش تقاضای دلار، حتی پس از شکست پیمان حقوقی برتون وودز (شوک نیکسون) نیز نظام ارزی بین‌المللی دلاری تاکنون ادامه یافته است.
سؤال اصلی این بخش که به آن پاسخ داده خواهد شد این است که آمریکایی‌ها چگونه توانستند تا سال ۱۹۷۱ قیمت طلا را ثابت نگه دارند؟ بعد از شوک نیکسون، چه عوامل دیگری بر تثبیت سلطه دلار مؤثر بودند.

۱ـ قیمت‌گذاری و معامله طلا و نقره و سایر فلزات جهانی به دلار
طلا و نقره و فلزات یکی از نیازهای همه جوامع بشری در حوزه صنایع و ذخایر اقتصادی است. از این رو اگر مبادله این اشیاء تنها در برابر دلار امکان‌پذیر باشد، همه جوامع مجبور خواهند شد برای تهیه این اشیاء، دلار تهیه نمایند و برای تهیه دلار به دنبال آن باشند که محصولات خود را در برابر دلار با دیگران معاوضه نمایند.

۲ـ تقسیم کار جهانی و جریان پترودلار
آمریکا تعهدی با دولت‌های وابسته نفتی (با محوریت عربستان) دارد که در برابر حمایت سیاسی و نظامی آمریکا از این دولت‌ها، آنها نیز نفت خود را فقط در برابر دلار بفروشند، بانکداران جهانی بعد از جنگ جهانی دوم و برقراری سیطره و هژمونی دلار، کشورهای جهان را به سه دسته تقسیم‌بندی کردند. این تقسیم‌بندی از سال ۱۹۷۱ مصادف با شوک نیکسون اجرایی شد.

به واسطه فروش دلاری نفت با پیشگامی کشورهای عربی که حکومت‌های آنها به واسطه آمریکایی‌ها حفظ می‌شود، کشورهای مصرف‌کننده نفت و گاز باید، کالاها و خدمات خود را به ایالات متحده، انگلیس و رژیم صهیونیستی صادر نمایند، تا با استفاده از دلارهای نفتی، نیاز به منابع نفتی و گازی خود را تأمین نمایند. کشورهای دارنده ذخایر و منابع عظیم نفتی مازاد دلارهای خود را نیز (همچون عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای شیخ‌نشین عربی) در بازار سرمایه (معمولاً آمریکا) با خرید اوراق قرضه دولتی سرمایه‌گذاری می‌نمایند.

۳ـ ممانعت از تضعیف دلار توسط طرف‌های معارض با آمریکا
طراحی پیمان‌های مالی بین‌المللی و قوانین پول‌شویی برای جلویگری از ایجاد شبکه‌های غیر رسمی ارزی بین‌الملی بوده و قوای دیپلماسی و توطئه‌های سیاسی و نظامی آمریکا، شکل‌گیری سیستم‌های ارزی رسمی در مقابل دلار را سد نموده‌اند. راه‌اندازی جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ به اذعان جان پرکینز (مأمور اطلاعاتی آمریکا) به دلیل فروش نفت به آمریکا به واسطه یورو صورت گرفت.

منبع: بصیرت